De nederigheid van Michael Faraday

Dit artikel is de vertaling van het Engelstalige artikel “The Humility of Michael Faraday” (London Calling) van Adam West, verschenen in het Tomorrow’s World magazine van januari-februari 2017.

Toelichting bij dit artikel: Een wetenschapper wiens ontdekkingen ons leven elke dag blijven beïnvloeden. Faraday’s leven biedt ons meer dan velen beseffen.

Op 25 augustus 1867 overleed Michael Faraday, FRS (Lid van de Royal Society [de nationale academie voor wetenschap in het Verenigd Koninkrijk]) op de leeftijd van 75 jaar. In zijn kielzog vinden we de schitterende ontdekkingen die hij nagelaten heeft voor de wetenschappelijke gemeenschap en de wereld, de vrucht van zijn genialiteit en toewijding.

Wie was Michael Faraday en wat waren zijn bijdragen aan de rijke erfenis van de Brits wetenschappelijk succes? Door zijn leven en de keuzes die hij maakte te onderzoeken, ontdekken we mogelijk belangrijke persoonlijke eigenschappen die zijn wetenschappelijke inspanningen ontstijgen, karaktereigenschappen waar ieder van ons van kan leren en profiteren.

De vroege jaren

Michael Faraday werd in 1791 geboren in Newington, Surrey bij Londen. De familie was niet welgesteld; zijn vader was smid en zijn moeder was voor het grootste deel van haar leven hulp in de huishouding. Samen met twee zussen en een broer, worstelde de familie, net als velen, met slechte en armelijke omstandigheden.

Faraday’s eerste onderwijs was minimaal. Om te helpen bij het voorzien in het onderhoud van zijn familie werd hij op dertienjarige leeftijd aangenomen als bezorger voor een plaatselijke boekhandel. Na verloop van tijd maakte hij indruk op de eigenaar en werd hij bevorderd tot leerling boekbinder.

In plaats van zijn vrije tijd te verspillen, verslond hij gretig de boeken waarmee hij omringd was en werd uiteindelijk het meest aangetrokken tot wetenschappelijke werken. Hij was geboeid door The Encyclopaedia Britannica als hulpmiddel om kennis van elektriciteit te verkrijgen, evenals door Conversations on Chemistry, een scheikundeboek voor personen zonder technische aanleg of scholing.

Met financiële steun, aangeboden door een klant van de boekhandel, was Faraday in staat om zijn onderwijs te vervolgen. Hij woonde een college bij van een van ‘s werelds meest vooraanstaande wetenschappers, Sir Humphry Davy. Davy gaf colleges en voerde experimenten uit op het nieuwe gebied van de elektrochemie aan de Royal Institution [Lett. vert.: Koninklijk Instituut] (RI), in Mayfair, Londen. De vier colleges die Faraday bijwoonde raakten hem diep. Als waardering schreef hij eigenhandig een 300 pagina’s tellend boek, bond het in, en legde het voor aan Davy. Volgens Faraday “kwam er onmiddellijk een vriendelijk en gunstig antwoord” (Encyclopaedia Britannica, 11e Ed., p. 173). Nadat Davy door een ongeval in het laboratorium een tijdlang niet in staat was om te schrijven, maakte Faraday aantekeningen voor hem. Spoedig hierna werd de jongeman een baan aangeboden als chemisch assistent.

Een carrière rijpt

Op 21-jarige leeftijd begon Faraday aan een nieuwe carrière aan het Koninklijk Instituut en werkte samen met Davy. Faraday werkte hard en hielp bij het schrijven van Davy’s academische verhandelingen. Echter, als gevolg van Faraday’s bescheiden afkomst en lage sociale status in zijn tijd, werden weinig van zijn vroege inspanningen aan hem toegeschreven. Toen Faraday in een van Davy’s verhandelingen de eervolle vermelding “met dank aan de heer Michael Faraday voor zijn zeer bekwame  assistentie” kreeg, kwam er een doorbraak.

Op 24-jarige leeftijd, in het jaar 1816, publiceerde Faraday zijn eerste verhandeling in de Quarterly Journal of Science. Rond zijn 29e jaar werd hij gepromoveerd tot Superintendent of House and Laboratory [Lett. vert.: Hoofd of directeur van huis en laboratorium] van het RI. In 1833, op 41-jarige leeftijd werd hij de Fulleriaans Professor chemie [red.: deze leerstoel werd opgericht door John Fuller, mentor van Faraday], een positie die zijn uiteindelijke rol bepaalde.

Faraday’s nalatenschap

Michael Faraday’s ontdekkingen waren talrijk. Zijn ontdekking in 1821 van elektromagnetische rotatie (de eerste voorloper van de elektromotor) was een belangrijke doorbraak. Maar het was tien jaar later, in 1831 tijdens zijn pogingen om ​​elektrische stroom op te wekken met behulp van magneten, dat hij aan een vriend schreef: “Ik ben nu net weer bezig met elektromagnetisme en ik denk dat ik iets goeds op het spoor ben gekomen, maar ik kan het nog niet zeggen. Hopelijk is het iets, maar misschien ook is het niets, na al mijn arbeid." Gelukkig zou de tijd uitwijzen dat zijn inspanningen in het geheel niet voor niets waren!

Door zijn geest intens te richten op één enkele uitdaging, werd bij Faraday een prille opkomende gedachte in minder dan drie maanden tot rijpheid gebracht: hij had elektrische stroom geproduceerd met behulp van kinetische energie (rotatie) wat resulteerde in het ontwikkelen van de elektrische generator, ook bekend als de dynamo! “Vrijwel alle elektriciteit wordt geproduceerd met behulp van de principes van Faraday, ongeacht of de belangrijkste bron van energie steenkool, olie, gas, kernenergie, waterkracht of wind is” (“Michael Faraday’s generator”, rigb.org). Op dezelfde manier worden zelfs vandaag nog onze huizen van elektriciteit voorzien.

In 1845 ontdekte Faraday het verschijnsel van diamagnetisme, dat in werkelijkheid het creëren van een tijdelijke magneet is, veroorzaakt door een uitwendig aangewend magnetisch veld. Hoewel deze vondst niet onmiddellijk werd geprezen, heeft de hele wereld er sindsdien profijt van.

Faraday’s carrière bij het RI beslaat ongeveer 54 jaar. Na een leven van toegewijd en gedetailleerd onderzoek en nuttige ontdekkingen is zijn nalatenschap zeker. Naast andere onderscheidingen wordt de eenheid voor het meten van elektrische capaciteit  ter ere van hem de farad genoemd. Van Albert Einstein is bekend dat hij foto’s van drie wetenschappers in zijn kantoor had, waaronder één van Michael Faraday. En in 1973 werd het Faraday Museum, dat zich bevindt in de Royal Institution, aan hem toegewijd.

Maar mogelijk ligt zijn grootste prestatie – iets dat blijvend is en dat ieder van ons kan ontdekken – in het soort karakter dat hij wilde ontwikkelen, waar hij net zo hard aan werkte als aan zijn wetenschap.

Nederig begin, nederig einde.

“Zijn brieven en gesprekken waren altijd vol van wat een gezonde interesse zou kunnen opwekken, en vrij van alles wat een slecht gevoel zou kunnen geven. Wanneer hij, in zeldzame gevallen, uit het domein van de wetenschap in dat van het dispuut gedwongen werd, benoemde hij de feiten en liet hen daarna hun gang gaan. Hij was geheel vrij van trots en overmatige zelfbevestiging” (The Scientific Papers [Lett. vert.: De wetenschappelijke verhandelingen] van James Clerk Maxwell, p. 792). De Encyclopaedia Britannica vermeldt dat Faraday bereidwillig correctie aanvaardde, en in zijn laatste jaren blijmoedig de dingen los kon laten die boven zijn vermogen op dat moment lagen.

Een al te vaak ondergewaardeerde kwaliteit in de samenleving is die van nederigheid. Hebt u een hoge dunk van uzelf ? Worstelt u met een te hoge eigendunk? Faraday was oprecht in zijn Bijbelse overtuigingen. Ongetwijfeld las hij de Bijbelse vermaning die zegt: “… God keert Zich tegen de hoogmoedigen, maar aan de nederigen geeft Hij genade” (Jakobus 4:6). Nederigheid gaat gepaard met voordelen, een magnetisme waarvan Faraday zich misschien terdege bewust was.

Ondanks moderne atheïstische beweringen van het tegendeel, kunnen gelovigen in God voortreffelijke wetenschappers worden en zijn ze dat ook. Velen vertonen een ongebruikelijke mate van nederigheid, misschien vanwege de nederigmakende aard van hun ontdekkingen.

Trouw aan de vorm, sloeg deze man van bescheiden afkomst het aanbod af om te worden begraven bij de koningen, koninginnen en beroemde wetenschappers, zoals Sir Isaac Newton, Charles Darwin, en anderen van Groot-Brittannië in het nationale mausoleum van Westminster Abbey. Dit zou een van de hoogste eerbetuigingen zijn geweest aan een man van zijn invloed en aanzien.

In plaats daarvan verkoos Michael Faraday een bescheiden begrafenis op de Londense Highgate Cemetery, naast Sarah, die 46 jaar lang zijn vrouw was. De wereld heeft veel van de wetenschappelijke inspanningen en ontdekkingen van Michael Faraday geleerd, en hoewel niemand zonder fouten en gebreken is, kunnen we een nog waardevollere les leren uit zijn nederige manier van doen tijdens een leven van opmerkelijke prestaties.