Dit artikel is de vertaling van het Engelstalige artikel “Why Kids Go Wrong” (deel 1 van twee delen) door Gerald Weston, verschenen in het Tomorrow’s World magazine van mei-juni 2017.

Goedbedoelende en liefdevolle ouders worstelen ermee en vragen zich af waarom hun kinderen een verkeerde weg inslaan. Sommigen raken door schuldgevoelens overmand en hebben het gevoel dat ze gefaald hebben. Anderen kunnen niet toegeven dat ze zelf misschien iets verkeerd hebben gedaan, wijten het aan groepsdruk  de scholen, of dat hun kinderen verkeerde vrienden hebben gekregen. Niemand met gezond verstand kan de groepsdruk en de invloed van het hedendaagse seculiere onderwijs ontkennen. Dit zijn belangrijke uitdagingen voor elke ouder, maar hoe komt het dat sommige ouders succesvoller zijn in het opvoeden van hun kinderen dan anderen? Komt het neer op geluk? Op hoe de dobbelsteen rolt?

Waarom wijken kinderen van de weg af? Zijn er factoren die iemands kansen kunnen verbeteren om gelukkige, welopgevoede kinderen groot te brengen  tot productieve burgers? Zijn er fouten die kunnen worden vermeden?

Gedurende mijn 45 jaar dienaarschap, waarvan ik 25 jaar werkte op zomerkampen, heb ik veel tieners en gezinnen gekend en met hen gewerkt. Ik heb tieners gekend die bijna aan alles schuldig waren: gewapende overval, diefstal met inbraak, winkeldiefstal, zowel mannelijke als vrouwelijke prostitutie, tasjesroof, en meer buitenechtelijke zwangerschappen dan ik kan tellen. Waarom? In dit eerste deel van twee delen gaan we vijf redenen bekijken waarom kinderen van de weg afwijken.

Oorzaak nummer 1: Hypocrisie

Er is niets erger dan hypocrisie die ervoor zorgt dat een kind zijn ouders en hun waarden niet respecteert. Als we één weg onderwijzen, maar een andere weg leven, pikken kinderen dit op. Ze zijn meesters om hypocrisie in anderen te herkennen, terwijl ze zelf meesters in hypocrisie zijn. Hoeveel ouders zeggen niet: Doe niet zoals ik doe, maar doe zoals ik zeg? Ouders die hun kinderen dreigen: Ik zal je mond met zeep wassen, als ik  je dat woord nog eens hoor gebruiken, maar datzelfde woord uit hun eigen mond laten komen, zullen ervoor zorgen dat kinderen het respect voor hen verliezen. Een kind leren sportief te zijn zal niet werken als de vader onsportief gedrag vertoont op het veld, op de tribune of bij het kijken naar sportwedstrijden op televisie. Kinderen moeten weten dat hun ouders consequent zijn in wat ze zeggen en wat ze doen. Dit niet te doen stuurt de boodschap uit dat u niet echt gelooft wat u zegt.

Geen enkele ouder zal perfect leven, maar ons primaire voorbeeld en manier van leven moet zo dicht mogelijk in lijn zijn met wat we onderwijzen. Het is belangrijk om te begrijpen dat er een verschil bestaat tussen een af en toe begane ouderlijke vergissing en een hypocriet leven. Iedereen zal ons wat speling geven, zelfs onze kinderen wanneer ze herkennen dat we iets deden dat niet met ons karakter overeenkwam. Met andere woorden, degenen om ons heen weten dat we normaal gesproken bepaalde dingen niet doen, maar eventjes de kluts kwijt zijn. Of, om het nog anders te zeggen, men kan zich schuldig maken aan een hypocriete daad zonder hypocriet van karakter te zijn.

Kinderen moeten ervan overtuigd zijn dat hun ouders, ondanks hun onvolkomenheden, oprecht zijn – dat wat zij onderwijzen is wat ze echt geloven. Soms zal een verontschuldiging, meer dan een rechtvaardiging, van een ouder die iets doet wat tegen zijn karakter ingaat, heel goed helpen om een band tussen ouder en kind op te bouwen.

Een consequent niet-hypocriet leven begint vroeg. Ik herinner me dat ik een aflevering van een komische tv-serie zag, waarin de vader met zijn oude vrienden herinneringen ophaalde over wat ze deden voordat ze getrouwd waren. Even later zag de vader zijn zoon terneergeslagen buiten zitten. Toen hij vroeg wat er scheelde, antwoordde zijn zoon zoiets van: U zegt me altijd niet dronken te worden, niet met auto’s te racen, enz., maar dan praten u en uw vrienden erover hoeveel plezier jullie hadden toen jullie die dingen deden. Raak! Onze zonden uit het verleden keren soms als een boemerang naar ons terug op momenten dat we dit het minst verwachten.

Oorzaak nummer 2: Gebrek aan wijsheid

Ouders moeten een redelijk gezond verstand en wijsheid bezitten en gebruiken als zij willen dat hun kinderen hen respecteren en imiteren. Een Bijbelse spreuk vertelt ons: “Evenmin als de sneeuw in de zomer en de regen in de oogsttijd past eer bij een dwaas” (Spreuken 26:1). Geen enkele ouder kan een snel veranderende wereld volkomen bijhouden, maar om kinderen succesvol op te voeden, moeten we herkennen wat we niet weten en, als dit nodig is, onszelf op cruciale terreinen te ontwikkelen.

In de jaren ’60 introduceerden de Beatles en andere rockgroepen een drugscultuur waarvan onze westerse wereld nooit is hersteld. Veel ouders vertelden hun tieners dat als ze marihuana zouden roken, ze verslaafd zouden raken en er allerlei slechte dingen zouden gebeuren. De feiten stemden niet altijd overeen met de waarschuwingen. Niet iedereen wordt verslaafd en ze zijn ook niet allemaal gestorven. Ouders hadden gelijk om hun tieners te waarschuwen de stuff niet aan te raken. Zij wisten instinctief dat er gevaren waren, maar soms werden hun waarschuwingen niet met de juiste kennis en begrip gegeven.

Vandaag is marihuana veel sterker dan in de jaren ’60, en voor sommigen is het verslavend. Men kan argumenteren of het psychisch of fysiek verslavend is, maar ik heb persoonlijk mensen gekend die het hebben geprobeerd en het opgaven, maar ook mensen die er echt verslaafd  aan waren. Het punt is dat, als onze kinderen zien dat we niet weten waar we het over hebben, ze hun respect voor ons zullen verliezen. Het is veel beter te erkennen wat we niet weten en hen dan te helpen het onderwerp te onderzoeken dan te doen alsof we het allemaal wel weten. En ouders moeten ervoor opletten dat ze niet dwaas handelen in het openbaar of privé.

Oorzaak nummer 3: Oneerlijkheid

Hoe vaak horen we kinderen uitroepen: Dat is niet eerlijk? Nou, meestal is het wel eerlijk, maar het is belangrijk dat kinderen weten dat u eerlijk bent in hoe u hen behandelt. Dit betekent niet dat eerlijkheid hetzelfde is als gelijkwaardigheid. John Wooden van UCLA [Universiteit van Californië, Los Angeles] was één van de grootste, misschien wel dé grootste basketbalcoach aller tijden. Zijn teams wonnen in twaalf jaar tien nationale kampioenschappen en in zijn boek They Call Me Coach [Ze noemen mij coach], gaf hij dit verhelderende commentaar: “Ik behandel mijn spelers niet gelijkwaardig, ik behandel hen eerlijk.”

Wanneer u uw dochter toelaat om op 16-jarige leeftijd met de auto te rijden en niet hetzelfde privilege aan uw zoon geeft, zult u waarschijnlijk de klacht te horen krijgen: Dat is niet eerlijk! In plaats van zijn protest weg te wuiven, is het belangrijk uit te leggen waarom u die beslissing hebt genomen. Jouw zus heeft bewezen dat ze verantwoordelijk is. Wanneer jij bewijst dat je verantwoordelijk kunt handelen, krijg jij ook de sleutels van de auto. Het feit is dat we geen willekeurige data voor onze kinderen kunnen vaststellen die geen verband houden met hun volwassenheid en karakter, maar het is belangrijk dat ze horen waarom we bepaalde beslissingen nemen. Dit zal hun protesten niet stoppen, maar het is belangrijk om uit te leggen waarom onze beslissingen eerlijk zijn. Het is niet nodig om het “hun te bewijzen”, omdat dit vaak niet mogelijk is, maar diep vanbinnen zullen ze de waarheid misschien erkennen.

Tegelijkertijd moeten we soms hun roep om eerlijkheid serieus nemen. Ik herinner me een familie met twee kinderen. De jongste kon met bijna alles wegkomen, maar de oudste kon blijkbaar niets goed doen. Ze begreep dat ze niet eerlijk werd behandeld en de aangebrachte schade was dramatisch. Het is goed om bij onszelf te rade te gaan wanneer we horen: Dat is niet eerlijk! Stop en denk na. Misschien is het niet eerlijk, en als dat het geval is, corrigeer dan uw koers. Een ouder moet niet door dergelijke klachten gedupeerd of geïntimideerd worden, maar moet bij zichzelf te rade gaan, verstandig zijn en, ja, ook eerlijk zijn.

Oorzaak nummer 4: Gebrek aan tijd met onze kinderen

We hebben het niet nodig dat iemand ons het belang vertelt van het spenderen van tijd met onze kinderen, of het nu peuters zijn of tieners. Dit moet een topprioriteit zijn. Hoe gemakkelijk is het om in beslag te worden genomen door andere zaken. Egoïsme is een teken van onze tijd. Veel koppels kiezen ervoor om geen kinderen te hebben, simpelweg omdat kinderen hun vrijheid en plezier zullen belemmeren. Anderen hebben kinderen maar leiden een levensstijl, alsof ze geen kinderen hadden.

Ik herinner mij de tijd dat mijn vrouw op een peuter van een buurman paste. Soms, wanneer de moeder van haar werk kwam om haar op te halen, begon het kleine meisje te huilen omdat het niet naar huis wilde. Dit zou een waarschuwing moeten zijn geweest voor de ouder, omdat de meeste peuters bij hun moeder willen zijn  ̶ zich zelfs aan hen vastklampen. Wanneer een klein kind meer gehecht is aan een andere volwassene – of, als het kind ouder wordt, aan zijn leeftijdsgenoten – dan aan zijn ouders, is dit is een gevaarlijk teken. Kleine kinderen kunnen ons geduld op de proef stellen met hun gezeur en hun constante vragen over hoe alles in hun kleine universum werkt, maar tijd met hen is belangrijk. De oude redenering, die de kwaliteit van de gespendeerde tijd tegenover de hoeveelheid gespendeerde tijd zet, is dwaas.. Beide zijn nodig.

Verscheidene decennia geleden had het populaire liedje van Harry Chapin, “Cat’s in the Cradle” [De kat ligt in de wieg] een krachtige boodschap. Het begint met een jongen die in de wereld komt en wiens vader te druk is “met vliegtuigen te halen en rekeningen te betalen” – wat betekende dat de jongen “leerde lopen terwijl ik weg was.” Het tweede couplet heeft het erover dat de tienjarige wil spelen met een bal, maar papa antwoordt: “Niet vandaag, ik heb veel te doen.” “Dat is oké”, antwoordt de zoon als hij wegloopt en bij zichzelf denkt: “Ik wil worden zoals hij, ja. Weet je, ik wil worden zoals hij.” Elk couplet van het lied wordt gevolgd door variaties van hetzelfde refrein [op rijm in het Engels, red.] als het lied verder gaat:

En de kat ligt in de wieg en de

zilveren lepel,

Kleine terneergeslagen jongen en de man in de

maan,

“Wanneer kom je thuis, papa?”

“Ik weet niet wanneer,

Maar dan zullen we samenkomen.

Weet je, dan zullen we een goede tijd hebben.”

Maar “dan” komt nooit. Het is pas wanneer de zoon thuiskomt van de universiteit dat de vader eindelijk tijd voor zijn zoon heeft gevonden, maar tegen die tijd heeft zijn zoon zijn eigen agenda en heeft geen tijd voor papa. Pas nadat hij is gepensioneerd realiseert hij zich dat zijn zoon net zoals hij is geworden – te druk om tijd door te brengen met zijn familie. Hoe vaak horen we niet: Ze groeien zo snel op! Waar is de tijd gebleven? Verloren tijd kan nooit worden ingehaald, en fatsoenlijke goedbedoelende ouders krijgen het soms te druk om kostbare tijd met hun kinderen door te brengen, totdat het te laat is.

We begrijpen dat tieners tijd willen doorbrengen met andere tieners. Dit is normaal, maar hebt u ooit gemerkt dat sommige tieners die tijd alleen maar willen doorbrengen weg van hun eigen huis? Wanneer uw kinderen meer tijd willen doorbrengen met anderen dan met u, dan is het middel hiertegen niet om op te geven, maar om uw tijd samen met uw kinderen uit te breiden. Neem ze mee om te vissen. Ga met ze winkelen in het winkelcentrum. Speel spelletjes met hen en neem ze mee naar hun favoriete fast-food restaurant. En zoek een project of iets, zoals een tuin of sport, om met hen samen te werken. Zelfs als ze het op dat moment niet op prijs stellen, zal de tijd komen wanneer ze dat wel zullen doen.

Oorzaak nummer 5: Gebrek aan instructie

Het boek Deuteronomium geeft ouders instructies hoe ze Gods geboden aan hun kinderen kunnen onderwijzen. “U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat. U moet ze als een teken op uw hand binden en ze moeten als een voorhoofdsband tussen uw ogen zijn. U moet ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrijven” (Deuteronomium 6:7-9).

Het onderwijs moet ijverig gegeven worden. Soms formeel en soms terloops, het moet aanhoudend zijn, en het moet passend zijn bij de gelegenheid. Ik herinner me een verhaal dat een dierbare vriend mij op een dag vertelde. Toen hij ongeveer zes jaar oud was, zat hij samen met zijn vader in een restaurant om iets te drinken. Zijn vader nam een muntstuk van vijf cent uit zijn zak en zette het op zijn kant. Toen keek hij naar zijn zoon en vroeg: Van wie is dit? En zijn zoon antwoordde: Van jou, papa. Toen vroeg de vader aan zijn zoon: als hij het zonder zijn vaders toestemming zou wegnemen, wat  dat hem zou maken? Een dief!, antwoordde de zoon. De vader gaf toen krachtig advies: Zoon, wanneer jij iets wegneemt dat van iemand anders is, of het nu duizend euro of vijf cent is, dan maakt dat jou tot een dief. En de man herinnerde zich de les voor de rest van zijn leven. Hij had het voordeel een vader te hebben die toegewijd was zijn zoon actief te onderwijzen.

In deel twee van dit artikel zullen we nog vijf andere oorzaken onderzoeken waarom kinderen van de weg afwijken. Als u onze publicatie Gods weg voor succesvol ouderschap nog niet hebt gelezen, kunt u in de tussentijd onze website (www.tomorrowsworld.org) bezoeken om uw eigen gratis exemplaar aan te vragen.