Dit is de vertaling van het Engelstalige artikel “The Mayflower: Ship That Launched an Empire” (This Is London Calling) door Peter G. Nathan, verschenen in het Tomorrow’s World magazine van juli-augustus 2020.
Het was juli 1620 en 65 passagiers keken toe toen hun kapitein opdracht gaf trossen los te gooien en hun schip wegdreef in de getijdenstroom van de rivier de Theems. Hun kleine houten koopvaardijschip, de Mayflower, zette koers naar de Nieuwe Wereld, want de passagiers wilden vervolging door de gevestigde kerk in Engeland ontvluchten. Deze avonturiers, die we tegenwoordig de Pelgrims noemen, zeilden in de hoop een nieuwe kolonie te stichten, vrij van religieuze onderdrukking, waar zij God konden aanbidden volgens hun begrip van de Schrift. Ze waren een hechte groep en noemden elkaar ‘heiligen’, en anderen ‘vreemdelingen’.
De eerste haven waar ze zouden aanleggen was Southampton, aan de zuidkust van Engeland, waar ze hadden afgesproken met een schip met nog eens 40 passagiers uit Leiden in Nederland. Problemen met dat schip dwongen die 40 reizigers echter om aan boord te gaan van de Mayflower, die alleen aan de Atlantische Oceaan overtocht begon. Bij elkaar brachten 102 passagiers en 30 bemanningsleden 66 dagen in afzondering door op een schip van nog geen 28 meter lang, gebeukt door westenwinden en sterke oceaanstromingen. Hoewel hun beoogde doel Virginia was, bereikte het schip veel verder naar het noorden land, in wat Plymouth, Massachusetts ging heten.
Het verhaal van de Mayflower, dat in juli 400 jaar geleden begon, is een beeldbepalend verhaal in de Amerikaanse geschiedenis geworden. Maar heeft het misschien nog een grotere onderliggende betekenis dan op het eerste gezicht lijkt? Waarom hebben Groot-Brittannië en Amerika de wereldgeschiedenis in de moderne tijd zo krachtig gedomineerd? Was het Gods bedoeling dat dit zo zou zijn? Velen zien de opkomst van Groot-Brittannië en Amerika als een mysterie. Hoe kan dat mysterie worden verklaard? Welke rol spelen de Bijbel en Bijbelprofetie bij het geven van de antwoorden?
VIERING OF VEROORDELING?
Er zijn plannen gemaakt voor een jubileumviering van deze gebeurtenis met de vier voornaamste participanten: Nederland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en het Wampanoagvolk van autochtone Amerikanen. De laatste twee hebben materiaal beschikbaar gesteld op hun Plymouth400inc.org website, en de herdenking van Nederland staat online op Mayflower400Leiden.com. In het Verenigd Koninkrijk heeft de Mayflower400uk.org website echter de oppositie van de National Educational Union aangewakkerd, met het argument dat de Mayflower 400 organisatie koloniale landroof en slavernij verheerlijkt. Onderwijsdeskundigen hebben opgeroepen tot een boycot van het jubileum en de verwijdering van webgebaseerd lesmateriaal.
Gezien deze controverse zouden we niet verbaasd moeten zijn als het Verenigd Koninkrijk weinig of geen substantiële verslaggeving ziet van deze viering van de Pelgrimstocht. Interessant is echter dat, als we iets dieper graven, we kunnen zien dat het fundamentele ongemak dat men voelt bij deze gebeurtenis, neerkomt op onbegrip van een essentieel mysterie met betrekking tot de Engelstalige wereld.
NIET DE EERSTE, MAAR MISSCHIEN WEL DE BELANRIJKSTE
Plymouth was niet de eerste permanente Europese kolonie in Amerika. Jamestown, in het zuiden, was 13 jaar eerder gesticht in 1607. De kolonie van de Pelgrims werd echter tot maatstaf vanwege de redenen achter hun migratie, die veel diepgaander waren dan louter handel. Hun Mayflower Compact vestigde een voorlopige vorm van regering op basis van hun begrip van de Bijbel. Deze idealen zouden helpen een natie die nog geboren moest worden vorm te geven.
Het succes van de Pelgrims had verreikende invloed. Andere nederzettingen volgden die in Plymouth, wat uiteindelijk leidde tot de vestiging van de 13 kolonies die de Verenigde Staten van Amerika zouden worden. Maar dit was niet het einde van de Britse koloniale expansie die bijna twee eeuwen later opnieuw een uitbarsting van activiteit zag. Australië werd in 1788 door Groot-Brittannië gesticht. De Kaapkolonie, deel van het huidige Zuid-Afrika, werd in 1795 van de Nederlanders overgenomen om de route naar India te beschermen tegen Napoleontische rooftochten. Vervolgens werd Nieuw-Zeeland in 1840 toegevoegd aan het Britse koloniale grondgebied.
Australië, de Kaapkolonie en Nieuw-Zeeland worden ook wel ‘kolonistennederzettingen’ genoemd, zoals ook te zien was in de ‘Westward Ho!, de westwaartse ’exploratie en uitbreiding van Canada en de Verenigde Staten. Hetzelfde kan worden gezegd van de kolonie Plymouth die vanuit het Verenigd Koninkrijk werd gesticht. Maar was dit gewoon koloniale landroof? Geschiedenis en de Bijbel onthullen iets heel anders.
In 2009 publiceerde historicus James Belich van de Victoria University in Wellington, Nieuw-Zeeland, een fascinerend boek, Replenishing the Earth: The Settler Revolution and the Rise of Anglo World, 1783–1939. Hij probeerde de opmerkelijke groei en welvaart van de Engelssprekende naties inclusief de westwaartse ontwikkeling van de Verenigde Staten te begrijpen.
Belich schreef dat hij deze ontwikkeling probeerde te begrijpen als geschiedenis – niet als het mysterie zoals het door zovelen wordt gezien (p. 5). Hij trekt marxistische theorieën over kolonialisme in twijfel en ontkracht ideeën dat oorlogvoering en epidemieën hoofdoorzaken van expansiedrift waren. Niet alleen uitbuiters of onderdrukkers, de kolonisten van de ‘Engelssprekende Wereld’ ontsloten de intrinsieke rijkdom van de aarde en voorzagen de mensheid van overvloed. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat de kolonisten in Plymouth jarenlang zeer vriendelijke betrekkingen hadden met de inheemse bevolking. Hun hulp en medewerking hebben het succes van het koloniale experiment mogelijk gemaakt.
Interessant is dat Belich opmerkt dat de Engelsen trage starters waren in het koloniale domein. De Spanjaarden hadden hun eerste kolonie meer dan een eeuw voordat de Engelsen zich in Jamestown probeerden te vestigen. Maar hij merkt op dat rond 1900, zo’n 300 jaar later, Engelstaligen de winnaars waren van het koloniale avontuur (p. 27). Voor Belich waren de Amerikaanse en Franse revoluties – samen met de snelle industrialisatie van Groot-Brittannië om de oppositie tegen het Napoleontische regime in Europa te ondersteunen – de belangrijkste katalysatoren voor de toename van het aantal kolonisten (p. 555). Er was voedsel nodig voor de arbeidskrachten in de industrie en grondstoffen voor de industrie zelf. Belich erkent ook plichtsgetrouw de rol van stabiele juridische instanties die deze economische groei ondersteunden (p. 554).
MYSTERIE OPGEHEVEN!
Toch is er een mysterie dat Belich niet volledig begrijpt of adresseert. Hij merkt het tijdsinterval op tussen de opkomst van de Angelsaksische volkeren in Europa in de vijfde eeuw en de dominantie van die volkeren in de negentiende en twintigste eeuw (p. 5). Deze data liggen te ver uit elkaar om hem echt te interesseren. Het zou wellicht verbaasd zijn te ontdekken wat de lezers van Tomorrow’s World al weten, namelijk dat het om een nog langere periode gaat – in feite zo’n 2.520 jaar. Deze zelfde geschiedenis zou het mysterie moeten wegnemen dat tegenstanders ervan weerhoudt waardering te hebben voor de viering van de 400ste verjaardag van de Mayflower.
Kennis van de betekenis van Bijbelse profetieën lost het mysterie op. Details van de reden voor deze periode en de oorzaak van het mysterie waarmee de invloed van de Engelstalige volkeren omgeven is, worden verklaard in ons gratis boekje De Verenigde Staten en Groot-Brittannië in de Profetieën. Lees het online op wereldvanmorgen.nl, of vraag online een gratis gedrukt exemplaar aan. Er is sprake van een almachtige en verrassende factor, waarvan we ons bewust dienen te zijn. De Puriteinen die vier eeuwen geleden naar Plymouth zeilden vanwege hun verlangen naar religieuze vrijheid, zouden verbaasd zijn om te horen hoe invloedrijk hun pelgrimage is geweest voor de ontwikkeling van de Verenigde Staten en onze moderne wereld.