Dit artikel is de vertaling van het Engelstalige artikel “COVID-19 Uncovers a Hidden Sin” (Oh Canada!) door Stuart Wachowicz, verschenen in het Tomorrow’s World magazine van september-oktober 2020.
Stelt u zich voor dat u een oudere geliefde in een zorginstelling hebt en dat u wakker wordt en het volgende nieuwsbericht leest: “Oudere bewoners bevuild en zonder eten achtergelaten nadat hun verzorgers het tehuis zijn ontvlucht, 31 doden in enkele weken tijd: een verpleeghuis in Montreal is het symbool geworden van de vreselijke tol die het coronavirus in Canada’s verzorgingstehuizen voor langdurig verblijf eist” (“Horrors revealed at virus-hit Canada nursing home”, The Japan Times, 19 april 2020).
De afschuwelijke situatie die in de gebouwen van een verpleeghuis in Montreal werd aangetroffen tijdens de COVID-19 pandemie van 2020 was zo erbarmelijk dat deze het internationale nieuws haalde. The Japan Times gaat verder: “schoten De gezondheidsautoriteiten schoten te hulp ,nadat het grootste deel van het personeel de inrichting had verlaten, en troffen de bewoners uitgedroogd aan, dagenlang zonder eten en lusteloos in bed liggend, sommigen bedekt met uitwerpselen. Anderen waren op de grond gevallen. Twee sterfgevallen bleven enkele dagen onopgemerkt.”
Helaas werden soortgelijke omstandigheden ook op veel andere plaatsen in het land aangetroffen. Het ongebruikelijke aantal patiënten dat bezweek aan het COVID-19 virus in deze faciliteiten alarmeerde de gezondheidsautoriteiten over de situatie.
BLOOTGESTELD AAN DE PANDEMIE
De coronapandemie is een moderne tragedie geworden in een groot deel van de wereld, maar in Canada heeft zij het duistere geheim onthuld dat veel van de ouderen hun laatste dagen doorbrengen in voorzieningen die, hoewel ze er naar buiten toe prettig uitzien, maar al te vaak plaatsen van verwaarlozing zijn. Hoewel dit niet voor al deze tehuizen geldt, zijn er tijdens de pandemie te veel gevallen aan het licht gekomen die zowel aandacht als actie vereisen om een ernstige wantoestand te corrigeren. Dr. Susan Braedley, hoofddocent aan de Carleton Universiteit in Ottawa, reageerde op deze ontdekkingen in een recent artikel waarin ze vroeg hoe zulke erbarmelijke omstandigheden zich hebben kunnen ontwikkelen in een van de rijkste landen ter wereld:
Hoe hebben we onze regeringen kunnen toestaan om systemen te ontwikkelen die veel te weinig financiële middelen ontvangen en niet in staat zijn om veilige, respectvolle en waardige zorg te bieden?... Als samenleving hebben we de neiging om elke volwassene die niet in staat is om voor zichzelf te zorgen, een handicap ontwikkelt, of niet in staat is de overrompeling door snelle sociale verandering ‘bij te benen, als minder waard te zien en te minachten.... We houden er niet van oudere gezichten en lichamen te zien, we stoppen met te luisteren naar oudere stemmen en geesten (“Our long-term care system is failing because we are ageist,” Edmonton Journal, 27 mei 2020).
Braedley benadrukt dat leeftijdsdiscriminatie in de Canadese maatschappij – en misschien ook in andere landen – leidt tot het beperken van de fondsen die besteed worden aan de zorg voor bejaarde mensen die hulp nodig hebben. Leeftijdsdiscriminatie vormt de opvatting van het publiek ten aanzien van zorgverlening: “Onze samenleving kijkt negatief naar werken in de zorg. We hebben onszelf verteld dat het werk is dat ‘iedereen kan doen’.” Zij wijst terecht op de fout in die redenering: “het vereist opleiding en ervaring om te leren hoe iemand relaties kan ontwikkelen met mensen die pijn hebben, verward zijn, of zich uiterst kwetsbaar voelen, eenzaam en bang zijn voor de dood.” Braedley legt verder uit dat kennis en vaardigheden nodig zijn om mensen die lijden aan dementie te helpen, om fragiele mensen met stijve of pijnlijke gewrichten te ondersteunen, om iemand geduldig te eten te geven en en de sociale beleving van de maaltijden van iemand die moeite heeft met slikken te verhogen, en om hun hele leven gemakkelijker en gelukkiger te maken.
Een fatsoenlijke samenleving bergt haar leden op leeftijd niet zomaar handig uit het zicht op, maar respecteert en verzorgt hen op een waardige manier – per slot van rekening zullen de meesten van ons dat moment van hulp ooit bereiken. De verantwoordelijken hiervoor dienen berouw te tonen over deze verborgen zonde en deze criminele omstandigheden rechtzetten. Maar in onze westerse samenleving lijkt leeftijdsdiscriminatie ons in een nog veel duisterdere richting te voeren.
EEN GRENS OVERSCHRIJDEN
Een recente rechtszaak in Nederland, een land met een van de meest liberale euthanasiewetten in Europa, toont het tanend respect voor de waarde van het leven van ouderen aan, in het bijzonder wanneer zij zwak of gehandicapt zijn. De nieuwsmedia in zowel Nederland als de V.S. hebben het verhaal van dr. Marinou Arends besproken, een Nederlandse arts die een 74-jarige patiënt euthanaseerde, die duidelijk maakte dat ze niet gedood wilde worden. DutchNews.nl meldde: “Arends deed een slaapmiddel in haar kopje koffie; toen de vrouw zich later leek op te richten en terug te deinzen voor het dodelijke infuus, duwde haar schoonzoon haar weer terug in haar bed” (“Doctor cleared of murder in euthanasia case says she would do it again”, 15 juni 2020).
Blijkbaar had de vrouw, voordat haar dementie was begonnen, richtlijnen gegeven om haar toe te staan te kiezen voor euthanasie wanneer “de tijd rijp was”, in plaats van geplaatst te worden in een verpleeghuis. “Hoewel de vrouw herhaaldelijk zei dat ze wilde sterven, maar als het haar rechtstreeks gevraagd werd, ze dan ‘nog niet’ zei.... [Arends] zei dat ze het de patiënt drie keer had gevraagd en dat deze hierop negatief reageerde .”
Toen de zaak bekend werd, leidde een bepaalde mate van bezorgdheid tot een aanklacht tegen de dokter. De rechter gaf echter in tegenstelling hiermee aan dat de arts correct en rechtmatig had gehandeld, en zich zelfs niet schuldig had gemaakt aan onethisch gedrag.
Moderne ideeën over ‘hulp bij het sterven’ klinken oppervlakkig gezien misschien barmhartig, maar ze hebben het onmiddellijke effect van devaluatie van het menselijk leven, waardoor senioren praktisch overbodig gemaakt worden. Dit is zelfs nog ernstiger wanneer men bedenkt dat we in het westen een snel vergrijzende bevolking hebben – we eren de jeugd maar ontkennen de realiteit en de waardigheid van het ouder worden. En vanwege de maatschappelijke aanval op de traditionele, Bijbelse gezinsstructuren en de druk op zowel mannen als hun echtgenotes om actief te zijn in het arbeidsproces, is het gezinshuishouden dikwijls niet langer een realistische plek waar voor oudere familieleden gezorgd kan worden.
Daarbij is er een toenemende tendens om ouderen te zien als een last voor de samenleving, voor wie schaarse geldmiddelen aangewend worden ten koste van de wensen van de jongeren. Deze houding heeft zich ontwikkeld doordat onze beschaving de Bijbelse principes die ooit haar leidraad vormden – hoe losjes ook – heeft losgelaten en in plaats daarvan een seculiere samenleving is geworden met vol echtscheidingen en niet-vastgelegde partnerschappen. De effecten van deze transformatie worden steeds duidelijker en zorgen ook voor de oplopende kosten van ouderenzorg, nu veel families van de bejaarden niet langer bereid of in staat zijn om bij te dragen aan hun ondersteuning.
EEN BETERE SAMENLEVING
Er is grote wijsheid in de Bijbelse principes die ten grondslag liggen aan de familiestructuur. Deze behelzen ook het regime dat ervoor zorgt dat niemand, jong of oud, wordt verwaarloosd en dat de ouderen met respect en liefde worden behandeld: “U moet opstaan voor iemand met grijze haren en eer bewijzen aan een oudere. Uw God moet u vrezen. Ik ben de HEERE” (Leviticus 19:32).
Degenen die dit principe vanaf hun jeugd leren, ontwikkelen de gewoonte om respect te tonen, wat zowel de ouderen als de jongeren ten goede komt. De apostel Paulus haalde een van de Tien Geboden aan die God de mensheid gaf om de gedragingen binnen de familiestructuur te vormen: “Eer je vader en moeder (dat is het eerste gebod met een belofte), opdat het je goed gaat en je lang leeft op de aarde” (Efeze 6:2-3). Zoals de heer Richard Ames zo vaak in het Tomorrow’s World magazine heeft geschreven: “Claim Gods beloften!” Zegeningen zullen uiteindelijk uitgroeien tot een natie die bereid is om naar deze wet te leven.
Maar een samenleving die toestaat dat ouderen in de steek worden gelaten, misbruikt, verwaarloosd of geëuthanaseerd, handelt in strijd met Gods wet. COVID-19 heeft het licht laten schijnen op een verborgen zonde die in praktijk wordt gebracht door een samenleving die is afgeweken van de wegen van de God die de mensheid heeft geschapen. De problemen zijn echter omkeerbaar en zouden verdwijnen als de mensheid ervoor zou kiezen te leven volgens Gods wetten – de enige wetten die leiden tot waar geluk en leven.